Herziening van de aanbestedingsrichtlijnen: Status questionis ?

De volgende stappen zijn gezet in het herzieningsproces:

Europese Commissie bereidt herziening voor

 De Commissie is volop bezig met de voorbereiding van de herziening van de Europese richtlijnen inzake overheidsopdrachten. Tien jaar na de invoering van de huidige regels — Richtlijnen 2014/24/EU, 2014/25/EU en 2014/23/EU — wil de Commissie nagaan of deze nog voldoen aan de behoeften van overheden en ondernemingen in een snel veranderende economische en geopolitieke context. De herziening moet leiden tot een moderner, eenvoudiger en strategischer aanbestedingskader dat duurzaamheid, innovatie en Europese weerbaarheid beter ondersteunt.

Sinds eind 2024 werkt de Commissie systematisch aan dit proces: via een brede evaluatie, publieke consultaties en overleg met lidstaten, regio’s en belanghebbenden. De uitkomsten van deze analyses zullen de basis vormen voor een toekomstig wetgevingsvoorstel dat naar verwachting in 2026 zal worden gepresenteerd.

Met deze herziening beoogt de Commissie de Europese aanbestedingsregels niet alleen te vereenvoudigen, maar ook om ze beter af te stemmen op de groene en digitale transitie, de strategische autonomie van Europa en de deelname van het mkb aan de interne markt.

Resultaten van de bevraging op 15 mei 2025

Begin 2025 opende de Commissie een openbare consultatie (een bevraging) over de werking van de aanbestedingsrichtlijnen. Geïnteresseerden konden tot 7 maart 2025 antwoorden. Er volgden iets meer dan 700 reacties.

De voorlopige bevindingen van de eerste bevraging werden gepubliceerd op 15 mei 2025. Één ding was duidelijk: er is kritiek op de huidige regelgeving. Deze is te complex, er is te weinig ruimte voor flexibiliteit, er is te weinig concurrentie en er is te weinig structurele toegang voor kleine ondernemingen. De bevraging bevestigt dan ook dat een herziening van de overheidsopdrachtenregelgeving noodzakelijk is.

Uiteraard zijn er niet enkel negatieve elementen aangehaald. Uit de bevraging blijkt ook dat er meer transparantie is. Ongeveer 62% denkt immers dat de richtlijnen voor meer openheid en publicatie van aanbestedingen hebben gezorgd. Ten tweede zou ook milieuvriendelijkheid, sociale verantwoordelijkheid en innovatie aangemoedigd worden volgens de publieke entiteiten.

Resolutie van het Europees Parlement

Het Europees Parlement nam op 9 september 2025 een resolutie aan waarin het verzoekt om bij de betreffende voorbereidingen in te spelen op de zaken die het Europees Parlement als prioritair heeft bestempeld. Zo moet er enerzijds meer gewicht toegekend worden aan niet-prijsgerelateerde overwegingen en anderzijds, meer algemeen, streeft het Europees Parlement naar efficiëntere en minder omslachtige overheidsopdrachtenreglementering.

Het Europees Parlement benadrukt de nood aan verbreding. Het scala aan criteria waarmee aanbestedende overheden rekening houden in plaatsingsprocedures moet verruimd worden. Hierbij doet het Europees Parlement enkele voorstellen, zoals klimaatimpact, circulariteit en sociale effecten. De achterliggende redenering van deze voorstellen is de redenering dat goedkopere projecten vaker werknemers hebben die in slechtere omstandigheden moeten werken en dat inschrijvende ondernemingen vaker gebruik maken van materialen dewelke schadelijk zijn voor het milieu. Het Europees Parlement verwijst naar het verslag van de Europese Arbeidsautoriteit. Dit verslag stelt namelijk dat zwartwerk (en bijgevolg slechte arbeidsomstandigheden) alsook het niet-naleven van duurzaamheidsdoelstellingen en sociale normen vaker voorkomen bij opdrachten die louter ‘de laagste prijs’ als criterium hebben.

Een tweede nadruk is de nood aan efficiëntere regelgeving. Op deze manier zouden kmo’s makkelijker kunnen deelnemen. Ook hier geeft het Europees Parlement een suggestie, namelijk het stimuleren van de opdeling van opdrachten in percelen. Ook moet er meer gedigitaliseerd worden. Dit zou meer gestroomlijnde procedures geven, dewelke ook tot meer toegankelijkheid voor kmo’s zou leiden.

Tenslotte wil het Europees Parlement dat de deelname van Europese bedrijven bevorderd worden. Dit wordt de zogenaamde ‘Europese preferentie’ genoemd. Hierbij aansluitend is het Europees Parlement voorstander van het idee dat aanbestedende overheden de mogelijkheid moeten hebben om van inschrijvers te vragen dat zij partnerschappen aangaan met rechtspersonen in de EU gevestigd in het kader van opdrachten die van strategisch belang zijn voor de EU als geheel. Dit is bv. zo bij grondstoffen of infrastructuur. De partnerschappen kunnen betrekking hebben op technologie of bepaalde knowhow.

Nieuwe bevraging

Op 3 november 2025 lanceerde de Commissie een nieuwe openbare raadpleging. Deze vloeit voort uit de evaluatie en voornoemde resolutie van het Europees Parlement.

De nieuwe openbare raadpleging bestaat uit een vragenlijst dewelke op de website van de Commissie terugvonden kan worden. Alle geïnteresseerde kunnen deze vragenlijst invullen. Doch heeft de Commissie een lijst van stakeholders toegevoegd die geacht worden een bijzondere interesse te hebben in het geven van feedback. Deze lijst van stakeholders zijn o.m.:

  • Overheidsinstanties;
  • Aanbestedende diensten;
  • Niet-gouvernementele organisaties;
  • Op nationaal, regionaal en lokaal niveau én centrale aankoopinstanties;
  • Het bedrijfsleven en hun vertegenwoordigers, met inbegrip van kmo’s, start-ups en sociale ondernemingen;
  • Sociale partners, met inbegrip van vakbonden; academische instellingen en onderzoeksinstellingen.

 

Deze lijst kan tot 26 januari 2026 ingevuld worden.

Gallerij